Zinnelijk verleden
De wereld binnen handbereik: hulpmiddelen voor het blindenonderwijs
zondag 11 april 2021
Tussen mei en augustus 2021 kan het publiek zowel in Brugge als in Leuven kennismaken met het rijke erfgoed van het Spermalie-instituut (nu De Kade vzw). Het Spermalie-instituut is een begrip in Brugge. Opgericht in 1836 door kanunnik Charles-Louis Carton, speelde het onder meer een belangrijke rol in de ontwikkeling van het onderwijs voor blinde en slechtziende kinderen.
Aandacht gaat in beide tentoonstellingen op de eerste plaats naar de deelcollectie van ruim 300 hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking. Deze bevat bijzondere stukken die de fascinerende geschiedenis van het blindenonderwijs illustreren en in sommige gevallen zelfs letterlijk tastbaar maken. Door De Kade vzw en Erfgoedcel Brugge werden eerder al een inventarisatie- en een waarderingstraject rond deze verzameling op poten gezet.
Met dit nieuwe project gaan we een stapje verder. We vroegen aan Piet Devos en Tonia In den Kleef om als curatoren met ons aan de slag te gaan. Beiden zijn als ervaringsdeskundigen bezig met erfgoed en toegankelijkheid. Tonia en Piet maken uit de collectie hulpmiddelen twee eigenzinnige selecties. Die worden in Brugge (Musea Brugge, Arentshuis) en in Leuven (KADOC) getoond. En dit op zo’n manier dat zowel mensen met als zonder visuele beperking ervan kunnen genieten en leren. Het samen beleven, op een multizintuiglijke manier, staat hierbij voorop. Aan beide presentaties verleende Licht en Liefde ondersteuning.
Brugge (Musea Brugge, Arentshuis, 21 mei tot en met 29 augustus)
In de Brugse presentatie staat emancipatie als thema centraal. Schoolvakken als taal, rekenen, aardrijkskunde … werden gedurende decennia met vallen en opstaan aangepast en onderwezen. Verschillende ‘ambassadeurs’, oud-leerlingen en -docenten, delen via audio of film hun ervaringen hierrond met de bezoekers. Lees- en schrijfmachines, geografische kaarten, opgezette dieren, rekenhulpmiddelen… en last but not least een gigantische wereldbol illustreren hoe dankzij al deze inspanningen ‘de wereld binnen handbereik’ kwam. Geurkunstenaar Peter De Cupere liet zich door de zoektocht naar een gedeeld blindenschrift inspireren om samen met mensen met een visuele beperking een geuralfabet te ontwikkelen. Hiermee spelen we in op de Triënnale voor hedendaagse kunst in Brugge die ook in mei van start gaat.
Praktisch (Brugge)
Arentshuis, Dijver 16
Open: elke dag van 9u30 tot 17u behalve op maandag
Tickets: 7/6 euro (red) (inclusief permanente collectie), gratis toegang voor begeleiders van personen met een beperking, geleidehonden overal toegelaten
Gratis voor inwoners van Brugge
Reserveren aanbevolen (ook bij gratis toegang)
Leuven (KADOC, 3 mei tot en met 29 augustus)
Het educatieve materiaal uit het Spermalie-instituut en de verhalen van de ‘ambassadeurs’ maken ook de overstap naar KADOC in Leuven. In dialoog met historische foto’s en filmfragmenten belichten ze aspecten uit de geschiedenis van het onderwijs voor slechtziende en blinde kinderen. Er wordt ook stilgestaan bij de rol van priesters en religieuzen in de uitbouw van dat onderwijs en bij de organisatie Licht en Liefde. Met de historische speelfilm Katutu wordt bovendien de sprong gemaakt naar de koloniale periode in Congo. Die film krijgt ook een plaats op het DisABILITY Filmfestival (3-8 mei).
Het totaalproject zet sterk in op publiekswerking: naast filmvertoningen zijn er ook lezingen en (na evt. versoepelingen van de coronamaatregelen) rondleidingen voor een divers publiek.
Praktisch (Leuven)
KADOC-KU Leuven, Vlamingenstraat 39
Open: maandag tot vrijdag: 9 tot 17 uur
zondag: 13 tot 17 uur
Gesloten: 13, 14, 23 en 24 mei, 11 en 21 juli en 15 augustus
Gratis toegang
N.B. Vanaf 9 juni zijn groepsbezoeken (max. 10 personen) weer toegestaan. In Brugge blijft reservatie evenwel sterk aanbevolen.
TIP! In deze expo speelt AUDio een grote rol. Breng je smartphone en eigen oortjes mee om die terplekke te beluisteren. Of raadpleeg hier de audiogids voor Brugge, of de audiogids voor Leuven.
Foto van reliëfwereldbol, copyright Rossano Bacchin (R. Bacchin © 2018)
